Wat houdt de sector Bouwindustrie bezig?

“De bouwindustrie is een cruciaal onderdeel van de bouwketen op het gebied van keuze voor materialen, verduurzaming en industrialisering, aldus Jan van der Doelen, ING Sector Banker Building & Construction. Bouwen met hout en bio based materialen zorgt voor meer circulaire mogelijkheden en minder uitstoot. Daarnaast kan een industriële manier van bouwen zorgen voor meer volume en betere betaalbaarheid”.

Verdieping in de sector
De Bouwindustrie is onlosmakelijk verbonden met en afhankelijkheid van de uitvoerende bouw als eindmarkt. De bouwindustrie is een verzameling bedrijven die materialen toeleveren aan de uitvoerende bouw. Het gaat dan om bouwmaterialen als: zand en grind, beton, staal, isolatiemateriaal, hout, gips, kalkzandsteen en glas. De bouwmaterialenindustrie is heterogeen van aard. De ondernemingen zijn zowel MKB-bedrijven als grote multinationals. Zij produceren bouwproducten en installaties voor zowel de B&U als de infrasector. Zowel voor nieuwbouw als onderhoud en renovatie.

Externe factoren

• Arbeidsmarkt, de beschikbaarheid van voldoende arbeidskrachten zowel in kwalitatieve als kwantitatieve zin;
• Netcongestie, de beschikbaarheid van elektriciteit tijdens de productie en ten behoeve van de gebruikssituatie;
• Water, de beschikbaarheid van elektriciteit tijdens de productie en ten behoeve van de gebruikssituatie
• Verduurzamingsambitie, geldend voor zowel nieuwe als bestaande gebouwen;
• Beschikbaarheid van (voldoende) materialen;
• Beschikbaarheid van (voldoende) grondposities om de eindproducten te kunnen plaatsen;
• De ontwikkeling van digitalisering (waaronder ‘AI’) zowel tijdens ontwerp, voorbereiding en productie (proces);
• Ontwikkeling van de rente.

Marktupdate
De materiaaltekorten zijn in 2023 flink afgenomen doordat ook internationale handelsketens na de coronacrisis en andere aanvoer blokkerende omstandigheden weer op gang zijn gekomen. Ook de toelevering van bouwmaterialen (van vooral technische componenten) is hierdoor weer verbeterd. Bouwbedrijven hebben minder productiebelemmeringen door bouwmaterialen die niet (op tijd) geleverd kunnen worden. Door de afnemende schaarste maar ook door een afnemende vraag (conjunctureel bepaald) van bouwmaterialen stijgen de prijzen minder hard en dalen deze zelfs in bepaalde gevallen. Vooral bouwmaterialenbedrijven met grotere voorraden ondervinden de gevolgen van deze prijseffecten.

De volumes in bouwmaterialenindustrie van producten als beton, cement en bakstenen die vooral in het begin van het bouwproces bij nieuwbouwprojecten worden gebruikt zijn in 2023 en 2024 afgenomen. Bouwbedrijven bestelden minder van deze materialen omdat zij al te maken hadden met minder nieuwbouwopdrachten.

Verder in de keten is er omzetgroei zoals bij de deelsector: afwerking van gebouwen waar onder andere stukadoors, schilders en timmerlieden onder vallen. Deels gebeuren deze activiteiten ook veel bij renovatie maar op termijn zullen de werkzaamheden in deze sectoren ook minder worden als de lopende projecten gaan afnemen. ING verwacht voor 2025 weer een groei in de bouwproductie van 1,5%. Ook voor de bouwmaterialenindustrie wordt na twee jaar achtereenvolgende krimp een groei verwacht in 2025 van 2,5%.

Trending topics in de sector Bouwindustrie:

De productiviteit in de bouw neemt toe door nieuwe technologie
Bouwbedrijven maken steeds meer gebruik van nieuwe technologie bij bouwontwerp en productie. Hierdoor worden processen minder complex en is het mogelijk om een gestandaardiseerd product op maat te bieden. De bouwplaats wordt assemblageplaats en er wordt meer onder geconditioneerde omstandigheden gefabriceerd.

De demografische samenstelling van Nederland verandert
Toename van kleinere (eenpersoons) huishoudens, met name in de grote steden​. Hierdoor stijgt de vraag naar flexwoningen en is er meer behoefte aan bijvoorbeeld kleinere zorgwoningen. ​De Nederlandse bevolking is in de afgelopen jaren sterk gegroeid.  In zes van de zeven scenario’s uitgewerkt in een rapport van NIDI en CBS in juni 2020 gaat die groei tot 2050 door. Op dit moment staat de teller op 18 miljoen inwoners. Het scenario met de sterkste groei gaat uit van 21,8 miljoen inwoners in 2050. In de – minder waarschijnlijke – krimpvariant zijn het er 17,1 miljoen. Dit heeft gevolgen voor de behoefte aan woningen. De vraag zal niet alleen stijgen maar verandert ook, omdat de samenstelling van de bevolking wijzigt.

De aard van het werk in de bouwsector verandert
De arbeidsmarkt in de bouw verandert. De behoefte aan vakmensen, technisch personeel maar ook bijvoorbeeld IT-personeel blijft groot. De samenstelling van en de verhouding tussen deze vakgroepen wijzigt. De effecten van robotisering, AI en data hebben ook in de bouwsector gevolgen op de aard van het werk. Dit leidt tot een toenemende behoefte aan andere skills en competenties van medewerkers.

Duurzaamheidstrends in de sector Bouwindustrie:

Naar een duurzaam gebouwd Nederland
De CO₂-uitstoot in Nederland moet in 2030 met de helft omlaag. In 2050 moet dit 95% lager zijn. Dit is het besluit van Nederland reagerend op het Klimaatakkoord van Parijs. De gebouwen zijn verantwoordelijk voor ca. een derde van de totale CO₂-uitstoot. Het terugdringen hiervan zal ook de bouwsector raken.

Naar een circulair gebouwd Nederland
Circulair bouwen wordt vaak getypeerd als een manier van bouwen waarbij alle gebruikte materialen tijdens hun leven in een product zo lang mogelijk worden benut en na hun leven in het ene product, nuttig kunnen worden ingezet voor een volgend product. Er treedt dan geen kwaliteitsverlies op en er ontstaan geen restproducten. Dit leidt tot minder materiaal-, energie- en waterverbruik om zo de milieubelasting terug te dringen. Voorbeelden zijn ‘urban mining’,  modulair bouwen, bouwen met hout en bio based materialen

Duurzame mobiliteit in de bouwsector
Om CO₂- en stikstofuitstoot te reduceren, hetgeen voor de continuïteit van bouwprojecten erg belangrijk is, is het nodig vervoersbewegingen ook in de bouw sector verregaand te elektrificeren. Maar ook is dit van belang om te gaan voldoen aan de eisen voor een zero-emissie bouwplaats in 2030.

Auteur: Jan van der Doelen
Bron: ing.nl