Samenwerkingspartner aan het woord: Bouwindustrialisatie
Luc François, manager van het IBN (Innovatief Bedrijfsnetwerk) Bouwindustrialisatie: “Samenwerking helpt bouwthema’s te doorgronden.”
In een betrekkelijk kleine wereld als de bouwsector kent men elkaar. Ook in Vlaanderen. Door samen te werken binnen het programma Bouwindustrialisatie leren bedrijven elkaar beter kennen en trekken ze samen op binnen allerlei thema’s zoals BIM, Virtual en Augmented Reality, Lean, modulair bouwen, drones en 3D-scanning. "Thema’s die de bouw van vandaag en morgen bepalen. Dan is het goed dat binnen zo’n clustering wordt gekeken wat er aan ontwikkelingen nodig én mogelijk zijn om het bouwproces op een industriële manier te benaderen,” stelt Luc François, manager van het IBN (Innovatief Bedrijfsnetwerk) Bouwindustrialisatie.
Nu het programma Bouwindustrialisatie ruim twee jaar draait, kan Luc François concluderen dat het netwerk zijn vruchten afwerpt. “Je ziet binnen de samenwerking dat partijen bijvoorbeeld kijken of hun afzonderlijke producten te combineren zijn tot systemen of concepten voor gestandaardiseerd, modulair en industrieel bouwen. Ze leren van elkaar en stimuleren over en weer. In totaal hebben wij twintig clusters van bedrijven rond een specifiek thema. Met dien verstande dat thema’s vaak onderling raakvlakken hebben. Het zijn thema’s die de bedrijven zelf hebben benoemd. Vroeger werden er projecten gestart met subsidie van de Vlaamse overheid, maar de knowhow bleef beperkt tot dat ene project en bracht niet de gewenste bredere innovatie binnen de sector. Voor innovatie moet je een thema uit verschillende hoeken belichten. Dat is precies wat we nu doen met dit netwerk. We faciliteren de samenwerking van bedrijven, initiëren onderzoek en brengen de kennis onder de aandacht van de bouwsector.”
De bedrijven hebben diverse motieven om deel te nemen. Waar het ene bedrijf vooral zijn oor te luisteren legt en kennis probeert op te halen (en later als deelnemer afhaakt), daar buigen andere bedrijven zich intensief over het thema. “Je ziet dat ze dan dingen oppakken en dat innovaties binnen zo’n stevige samenwerking kansrijk worden. Onze taak is om als platform die ontwikkelingen te faciliteren en te etaleren aan andere belangstellenden. Daar zijn allerlei instrumenten voor, zoals workshops, infosessies, publicaties op onze website et cetera.”
Na drie jaar loopt de subsidie van de Vlaamse overheid af. Gezien de vruchtbare samenwerking hebben de deelnemers al aangegeven dat ze verder willen. Luc François: “Dat zal dan meer op eigen kracht moeten, zonder overheidssubsidie, maar de animo is groot voor verdere samenwerking om zo beter gesteld te staan voor de toekomstige bouw. Er is het brede besef dat het anders moet in de bouw in België en dat daarbij vormen van prefabricage en industrialisatie nodig zijn. Vooralsnog is de gang van zaken in België dat de architect als bouwmeester veelal tot ver in het uitvoeringsproces aan het ontwerpen is. Dat vergt flexibiliteit tijdens het bouwproces en dan zijn de kansen voor prefab in feite verkeken. Want prefabricage is juist gebaat is bij een goede voorbereiding, waarbij alles ontwerptechnisch vooraf wordt vastgelegd.”
Toch is François hoopvol dat die twee werelden van creatieve architectuur en industrieel bouwen bijeen worden gebracht. “Ik ben zelf opgeleid als ingenieur-architect. Je kunt als architect voor een leeg vel papier gaan zitten en alles als een kunstenaar gaan bedenken. Je kunt ook creatief aan de slag met een ontwerp en daarbij gebruikmaken van de bouwstenen die al in de bouw zijn bedacht. Zo zijn er veel oplossingen voor akoestiek, brandveiligheid, isolatie, gevels, dak en andere bouwkundige detailleringen ontwikkeld. Dat hoef je als architect op je witte vel papier niet opnieuw te doen. Als je gebruikt maakt van deze aanwezige bouwstenen kun je zeker in ruwbouw het nodige aan prefab toepassen.”
Veel mensen in België zoeken net als in Nederland een betaalbare woning. “Dan zul je moeten kijken naar vormen van industrialisatie om de kosten van een woning te beteugelen. Want industrialisatie is niet voor één woning goedkoper, wel als je de toepassing kunt laten repeteren. Ook sociale huisvestingsmaatschappijen zien dat inmiddels. Ze staan voor de grote opgave om hun honderdduizenden woningen te moderniseren en te verduurzamen. Door telkens het wiel uit te vinden kan dat niet. Dus moeten ze kijken naar standaardisatie in de oplossing gecombineerd met circulariteit. Echter, tot nu wordt veelal de kant van de goedkoopste oplossing gekozen. Maar dat prefabricage aan invloed gaat winnen in België, dat leidt geen twijfel.”
Op PREFAB zal Luc François het netwerk Bouwindustrialisatie en de bevindingen nader toelichten in een speciaal internationaal programma.