“Op weg naar catalogus met herbruikbare bouwelementen”
Hoofddocent materiaalkunde Fred Veer, TU Delft
De woningbouw van overmorgen moet volgens dr. ir. Fred Veer van de Afdeling Architectural Engineering & Technology TU Delft structureel anders dan dat vandaag de dag gebeurt, zo sprak hij recent uit in de Innovatiecatalogus. Hij verbaast zich over het feit dat wij woningen bouwen die zwaarder zijn dan een verkeersvliegtuig vol passagiers en bagage. “Een gemiddeld VINEX-rijtjeshuis weegt 300 ton; dat kan en moet veel lichter, richting de 100 ton. En we rijden de bouwmaterialen met een vloot aan vrachtwagens naar de bouwplaats toe en na een halve eeuw wordt de woning afgebroken en gaan die materialen naar de sloop. Praat je over circulariteit, dan zijn drastische stappen nodig. We moeten van recycling van grondstoffen naar veelvuldig hergebruik van complete bouwelementen. Dat kan perfect met prefab elementen.”
De universitair hoofddocent Materiaalkunde vindt dat we bouwmaterialen en -componenten zodanig moeten ontwerpen en fabriceren, dat ze bij de sloop van woningen makkelijk in een volgend bouwproject kunnen worden ingezet. Bij voorkeur een aantal malen achter elkaar. “Dat kan ook omdat wij in staat zijn prefab bouwelementen te maken die honderden jaren meegaan. Je praat mijns inziens straks over een catalogus van tienduizenden - nieuwe én herbruikbare - onderdelen/elementen voor woningbouw. We moeten die kant op. Dan hoor ik architecten zeggen dat daarmee de vormgeving onder druk komt te staan, maar wat moet zwaarder wegen voor de toekomst van onze kleinkinderen: dat onze bouw milieutechnisch en maatschappelijk in balans is of de architectonische vrijheid?”
Waarschuwing
Fred Veer waarschuwt: “We kunnen het ons maatschappelijk niet veroorloven om te blijven bouwen zoals we nu doen. Dat belast het milieu te veel en zorgt ook voor veel te dure woningen. Dit is een groot sociaal-maatschappelijk probleem, want nu steken eigenaren zich in veel te hoge schulden in relatie tot hun inkomen. Door innovaties in de bouwsector kan de woningbouw tientallen procenten goedkoper en blijven koop- en huurwoningen betaalbaar.”
Visie ontbreekt
Helaas laat de rijksoverheid volgens Fred Veer geen heldere visie hierop zien en laat zij dit soort noodzakelijke ontwikkelingen over aan de bouwsector, terwijl je over grote maatschappelijke vraagstukken praat. “De overheden vinden het allemaal wel oké. De lokale overheid heeft bovendien een pervers belang in dure woningen door de OZB en de nationale overheid door BTW op nieuwbouwwoningen en de overdrachtsbelasting. Een lange termijnvisie in broodnodig, over veranderingen die enkele decennia tijd nodig hebben. Maar we moeten wel haast maken: als we het niet in eigen land doen, dan komen die elementen straks uit China. Daar ontdekt men nu dat je slimmer, lichter en efficiënter met bouwmaterialen kunt omgaan - omdat ook daar gigantisch veel primaire bouwmaterialen worden verbruikt - en dan komen de woningen straks hier per schip aan.”