Antwoorden op de vloedgolf aan vacatures in de techniek

Een installateur vinden, is niet eenvoudig meer. Er zijn dertigduizend vacatures die naar verwachting de komende jaren niet worden ingevuld. “Dat er een grote vraag naar technische vakmensen is, is evident,” vertelt programmamanager Terry Heemskerk van Techniek Nederland. “Er is sprake van een forse vergrijzing en de instroom is onvoldoende om de tekorten in te lopen. Dat heeft impact op de hoeveelheid installatiewerk dat kan worden uitgevoerd.  Reden voor Techniek Nederland om samen met andere branches het Aanvalsplan Arbeidstekorten Techniek op te tuigen en ook binnen de eigen branche stevig in te zetten op belangrijke thema’s als onderwijs, arbeidsmarkt en innovatie waarbij industrialisatie een belangrijke ontwikkeling is.”

CONNECT2030

Heemskerk geeft aan dat er zowel in het primaire als in het secundaire onderwijs onvoldoende aandacht is voor techniek. “En als er al aandacht is, is het de vraag hoe doordacht en structureel het is ingeweven. Is de gegeven aandacht voldoende en -ook belangrijk- is die aandacht op tijd?”

Techniek Nederland heeft in samenwerking met Wij Techniek, ISSO en TVVL een nieuwe toekomstverkenning CONNECT2030 uitgevoerd en ook in dit onderzoek kwam scholing prominent in beeld:

Er wordt in de komende jaren meer en meer gevraagd van bedrijven in de technieksector, van professionals en van opleidingsinstituten. Het gaat daarbij om andere vaardigheden zoals adviseren, digitaliseren en organiseren, maar ook om verschillende technische systemen die vaak zijn geïntegreerd én onderhouden moeten worden. De oproep aan opleiders maar ook aan bedrijven zelf is om vooruit te kijken en de vraag te matchen met hun aanbod.

Techniek Nederland draagt bij aan de invulling van techniekopleidingen voor zowel beroepsonderwijs als bijscholing en is bezig met het toekomstbestendig maken van de curricula. “We kijken als sector naar de behoefte op dit moment, naar de middellange termijn en naar de lange termijn. Omdat we willen en moeten opschalen, is het zaak nu opleidingen in te richten waar we over een paar jaar de vruchten van plukken.”

“De techniek is al lang geen sector meer van zwaar en vuil werk. Het is een sector waarin je de kans krijgt maatschappelijke vraagstukken en uitdagingen aan te pakken met veel diverse mogelijkheden. Een deelonderzoek in het kader van CONNECT2030 wijst uit dat zingeving onder jongeren toeneemt. Van betekenis zijn wordt veel hoger gewaardeerd dan twintig jaar geleden. Daar schieten we als sector dus mee in de roos, want de techniek heeft een belangrijke rol bij de aanpak van maatschappelijke uitdagingen, zoals de energietransitie.”

Vraag matchen met onderwijsaanbod

“Het oplossen van die maatschappelijke vraagstukken vraagt om meer technisch personeel, maar ook om mensen met andere achtergronden en opleidingen. Industrialisatie en digitalisering worden steeds belangrijker. Circulariteit staat bovenaan de nationale agenda. Het is een greep uit de ontwikkelingen die om een andersoortige professional dan de traditionele installateur vragen.”

Industrialisatie in opmars

Actielijn 4 uit het Aanvalsplan Arbeidstekorten Techniek gaat over de industriële transformatie van ontwerp, bouw en techniek en verdergaande robotisering en digitalisering. Want naast het toekomstbestendig maken van de opleidingen en het hiermee aantrekkelijker maken van de techniek voor alle soorten instromers biedt ook industrialisatie kansen om de capaciteitstekorten te verkleinen. “De hoeveelheid werk die er ligt, kan met het huidige arbeidsaanbod niet worden ingevuld. Op een deel van de vraag kan industrialisatie het antwoord zijn. Digitalisering en automatisering dragen bij aan het verhogen van de arbeidsproductiviteit en helpen om schaal te creëren zonder groot te hoeven zijn en ook robotisering biedt volop kansen. Prefabricage zorgt niet alleen voor het snel verwerken van een enorme werkvoorraad, het voorkomt bovendien fouten, vermindert afvalstromen en zorgt voor afname van logistieke stromen zowel op de bouwplaats zelfs als in de verkeersbewegingen van en naar deze plek.”

Heemkerk geeft aan dat steeds meer leden van Techniek Nederland  anticiperen op de opmars van prefab. “Een installateur moet  bedenken wat de toename in zowel vraag als aanbod in prefab voor zijn of haar bedrijf betekent. We zien bijvoorbeeld steeds vaker klant- en-klare badkamers en prefab meterkasten voorbij komen. Wat betekent dat voor je bedrijfsvoering? Wat is de impact op je verdienmodel? Bij het vinden van die antwoorden helpen we als brancheorganisatie natuurlijk graag.”

Conclusie: het blijft een kwestie van een lange adem hebben

“Het blijven uitdagende tijden voor de installatiebranche. Veranderingen doorvoeren, vraagt om een lange adem. De personeelstekorten zijn niet zomaar opgelost, curricula zijn niet van vandaag op morgen aangepast en ook industrialisatie en uitdrukkelijk ook de adaptatie daarvan heeft tijd nodig. Maar we zijn op de goede weg. Mede dankzij de gezamenlijke focus van brancheorganisaties, onderwijs en de installateurs zelf.”